Flexibele Woningen in Groningen is aangemeld voor het online platform Voor de Wereld van Morgen en dingt mee naar de ASN Bank Wereldprijs. Deze pagina is bedoeld om een duidelijk beeld van het project te geven.
Flexibele Woningen in Groningen
Aardbevingen en achterstand teisteren Groningen. Een nieuwe manier van bouwen en wonen biedt kansen voor Groningen en de Groningers.
De provincie Groningen kenmerkt zich door aardgas en achterstand maar ook door ruimte, rust en uitgestrekte vlakten. Door de aardbevingen is er helaas veel negatieve aandacht voor Groningen. Duizenden huizen staan op omvallen of zijn al omgevallen en tienduizenden mensen ervaren grote stress door angst voor aardbevingen, maar ook door angst voor onverkoopbare huizen, grote kosten en een onzekere toekomst voor henzelf en hun kinderen.
Flexibele Woningen in Groningen wil de problemen aanpakken door enerzijds aardbevingbestendige en energieneutrale huizen te ontwikkelen en anderzijds de werkgelegenheid een impuls te geven door de bouw van deze huizen lokaal te houden.
Door bij de bouw van de huizen gebruik te maken van hout en stro, gebruik je materialen die duurzaam zijn, CO2 neutraal en makkelijk te bewerken en her te gebruiken. Onze huizen zijn energie-neutraal en kunnen zelfs totaal ‘off the grid’ gemaakt worden.
Wie zijn wij en wat doen we
Flexibele Woningen in Groningen is een onderdeel van Conradi Ontwerp, het ontwerpbureau van Casper Conradi. Wij bedenken en ontwerpen concepten. Van daaruit gaan we op zoek naar relevante kennis en ervaring om de concepten uiteindelijk te realiseren en te verkopen. Na onze eerste ontwikkelingsfase is het eveneens een zoektocht naar personen en bedrijven die het concept gaan maken en verkopen.
Het idee ontstond toen Casper en zijn vader – beide geboren Groningers – de aardbevingen en de achterstandsproblematiek in Groningen bespraken. Zoals de meeste problemen gaf dit in onze ogen ook weer kansen voor de provincie. Zou Groningen niet koploper kunnen worden in aardbevingsbestendig, duurzaam, milieuvriendelijk en energiezuinig wonen? En zou tegelijkertijd ook niet iets gedaan kunnen worden aan de werkgelegenheid in deze provincie?
Het flexibele, modulaire conceptontwerp dat hieruit ontstond is voor zover wij weten uniek en tegelijkertijd vrij simpel. De materialen zijn natuurlijk (hout en stro), de elementen gestandaardiseerd en de mogelijkheden legio.
.
Maatwerk is mogelijk met gebruik van gestandaardiseerde in de werkplaats geproduceerde elementen, waardoor de woningen goedkoper zijn, en tegelijkertijd aan ieders wensen aan te passen zijn.
En als een woning gebouwd is, is het zonder breekwerk mogelijk er bijvoorbeeld een extra slaapkamer aan te bouwen, of de woonkamer te vergroten door er een overbodige slaapkamer bij te trekken. Simpel een element toevoegen of verwijderen en klaar is de verbouwing. Ons flexibel modulair bouwsysteem is weliswaar ontwikkeld vanuit onze betrokkenheid bij de Groningers, maar is natuurlijk overal te gebruiken.
Momenteel bevinden we ons in de eerste fase van dit project. Dit betreft de ontwikkeling van het product: de modulaire flexibele woning. Langzaamaan zijn we echter ook al aangeland bij de volgende fase: het ontwikkelen van een netwerk waarvan we de kennis en ervaring kunnen benutten en dat mogelijkerwijs een rol gaat spelen bij de bouw en verkoop van de woningen. Vandaar dat deze wedstrijd voor ons als geroepen komt. Ons primaire doel is om in de community de daar aanwezige kennis en ervaring te incorporeren in ons product. En om mogelijke samenwerkingsverbanden aan te gaan voor de realisering van het product.
Standaard panelen, eindeloze variatie
Ons ontwerp voor een modulair huis bestaat uit modules van 3.60 x 3.60 x 3.00 meter. Deze modules zijn koppelbaar en bestaan uit een dragend frame van houten balken en daartussen panelen van hout met lokaal verkregen stro-isolatie. De panelen worden in een werkplaats gemaakt en kant en klaar naar de bouwplaats gebracht.Er zijn wand-, vloer- en dakpanelen met diverse opties om uit te kiezen: Denk hierbij aan wandpanelen met een deur, met een of meer ramen, met een schuifpui of geheel van glas, vloerpanelen waar ook de leidingen voor elektriciteit al in verwerkt zijn en die makkelijk koppelbaar zijn en dakpanelen al dan niet voorzien van zonnepanelen of een groendak.
Onze doelgroep
Onze primaire doelgroep zijn momenteel de Groningers in het aardbevingsgebied. Groningers die een nieuw huis willen bouwen dat voldoet aan hun eisen ten aanzien van aardbevingsbestendigheid, maar ook aan hoge eisen wat betreft energie en milieu en dat tenslotte een bijdrage kan leveren aan de lokale werkgelegenheid. Omdat we ons richten op een gebied waar de huidige hoge fossiele energiebehoefte van Nederland geleid heeft tot een van de heftigste reacties van de aarde tot nu, lijkt ons dit bij uitstek ook de plek waar we moeten gaan bouwen in harmonie met de aarde.
.
Onze secundaire doelgroep zijn organisaties en bedrijven die betrokken zijn of willen worden bij het bouwen in het aardbevingsgebied. Dus bijvoorbeeld bouwbedrijven, kennisorganisaties, belangengroeperingen, overheidsinstanties. Samen met hen willen we dit concept verder ontwikkelen en realiseren.
Ons product: Flexibele Woningen in Groningen
De uitgangspunten bij Flexibele Woningen in Groningen zijn:
- de woningen moeten aardbevingsbestendig zijn
- de woningen moeten op alle fronten zo duurzaam mogelijk zijn:
- de materialen moeten zo mogelijk van lokale herkomst zijn
- de woning moet energieneutraal of zelfs positief zijn:
- optimaal gebruik van passieve energiebronnen
- optimaal opwekken van eigen energie
- optimale isolatie
- de woningen moeten simpel te bouwen en aan te passen zijn:
- zo veel mogelijk gebruik maken van de aanwezige arbeidskrachten en hun mogelijkheden / beperkingen
- eigen bouw-inbreng van de bewoners (zonder veel kennis en ervaring) mogelijk maken
- makkelijk uit te breiden en te modificeren
- de kosten moeten zo laag mogelijk zijn.
Aardbevingsbestendigheid
Onze woningen zijn licht, flexibel, laag en toch stevig. Een gehele woning bestaat uit modules van 3.60 x 3.60 x 3.00 meter. Deze modules bestaan uit een dragend frame van houten balken en daartussen panelen van hout met stro-isolatie. Deze panelen worden in het houten frame geplaatst en vastgezet. Tussen het frame en de panelen is een flexibele (rubberen, kunststoffen) rand aangebracht waardoor de panelen zelf ook nog enigszins kunnen meebewegen.
.
De modules zelf worden gekoppeld, maar kunnen zelfs ten opzichte van elkaar iets bewegen. Al met al verwachten we dat onze huizen zeer aardbevingsbestendig zijn. Het houten frame, de flexibele ophang van de panelen en tenslotte het stro maakt het geheel in theorie zeer aardbevingsbestendig. Maar we willen het graag in de praktijk toetsen.
Een huis dat met je meebeweegt
Het frame van iedere module is dragend, de muurpanelen kunnen eenvoudig verplaatst of vervangen worden. Op deze manier ontstaat een huis dat met je meebeweegt. Niet alleen letterlijk tijdens aardbevingen om de schokken op te vangen, maar ook figuurlijk. Is er een baby op komst? Koppel een extra module aan je huis als babykamer. Gaat je dochter studeren en verhuist ze naar een andere stad? Haal de tussenwand tussen haar slaapkamer en die van jezelf weg en maak een grote suite. Of nog rigoureuzer: Haal de hele module weg en zet deze vrijstaand in de tuin voor een heus buitenkantoor, of als logeerplek voor wanneer je dochter een keer een weekend naar huis komt. Het leven verandert voortdurend, waarom zou je huis dat niet kunnen?
Al met al kunnen we Groningen op deze manier een impuls geven en kan de provincie voorop gaan lopen in het nieuwe wonen!
Wandpanelen
De wandpanelen zijn 3,00 meter breed en 2,60 meter hoog en aan beide kanten afgewerkt met houten gevelbekleding. Beide kanten zijn gelijk, waardoor het niet uitmaakt of een wand aan de binnen- of buitenzijde zit. Dit zorgt voor extra flexibiliteit, omdat op deze manier een buitenwand later bij een verbouwing alsnog als binnenwand gebruikt kan worden, of andersom.
De wanden zijn voorzien van stro-isolatie, een natuurlijk materiaal met een uitstekende isolatiewaarde. Stro kan lokaal verkregen worden en is ruim voorhanden.
De wandpanelen zijn reeds voorzien van ramen en deuren, zodat er op locatie een minimale hoeveelheid arbeid vereist is. Uiteraard is er de keuze uit veel verschillende panelen, zodat er ondanks de standaard panelen, toch volledig naar wens kan worden gebouwd.
Duurzaamheid
Onze modules worden grotendeels gemaakt van hout, met een stro-isolatie. Beide materialen zijn hernieuwbaar, waarbij stro momenteel ook nog een bijproduct is dat in Groningen vrij komt bij de graanteelt.
Door bij het ontwerp daarnaast uit te gaan van het design for disassembly principe, kunnen alle onderdelen makkelijk weer gescheiden worden en vervolgens hergebruikt. We zullen trachten uitsluitend gebruik te maken van materialen die voldoen aan de strengste duurzaamheidskeurmerken. Hierbij zullen we gebruik maken van de isolatie met stro, drievoudig glas, zo mogelijk een zuidelijke oriëntatie met het grootste glasoppervlak en een ventilatiesysteem met een warmteterugwinningsunit. Voor de verwarming zal gebruik worden gemaakt van een lucht-lucht warmtepomp en indien gewenst in minder gebruikte modules, een infrarood element. Warm water is er door een boiler gekoppeld aan een zonneboilersysteem.
.
Ondanks dat stro een grote isolatiewaarde heeft en een grote warmteopslag-waarde, zodat het zomers ook verkoelend werkt, kan het dak ook nog bestaan uit groene elementen, bijvoorbeeld een sedum- of mosdak. De isolatie en met name de verkoeling in de zomer is hierdoor nog groter.
De energiewinning zal zoals gezegd bestaan uit het zonneboilersysteem, maar daarnaast natuurlijk ook uit zonnepanelen. Deze zijn in een van de te kiezen dakpanelen ingebouwd.
Voor een huis dat totaal zelfvoorzienend is, dus off the grid, moet daarnaast een drinkwaterbron geslagen worden en een afwaterzuiveringssysteem gebouwd worden. Dit kan eveneens gerealiseerd worden. In Zweden hebben we daar zelf ervaring mee.
Vloerpanelen
De vloerpanelen zijn 3,60 meter bij 1,80 meter. Iedere module vereist twee vloerpanelen. Er is bewust gekozen voor twee kleinere panelen in plaats van één grote, omdat dit het vervoer en de montage vereenvoudigt.
De vloerdelen zijn voorzien van leidingen waar de elektriciteitskabels door getrokken kunnen worden. Deze leidingen worden weer gekoppeld met de aangrenzende vloerdelen zodat elektra snel en eenvoudig kan worden aangelegd.
op de hoeken zitten uitsparingen voor de staande balken van het dragende frame. Het frame rust dus niet op de vloer en is een zelfstandige constructie.
Dakpanelen
De dakpanelen zijn 3,60 meter bij 1,80 meter en rusten op het dragende frame. Net als bij de vloerpanelen is er hier ook gekozen voor twee kleinere panelen per module in plaats van één grote. Ook hier is de keuze weer gemaakt op basis van transport en eenvoud van montage.
Naast een standaard plat dak, zullen er ook opties worden aangeboden voorzien van groendak of zonnepanelen.
Simpel bouwen
De panelen voor de modules worden in een werkplaats gebouwd. Het basismateriaal van de panelen bestaat uit hout en stro dat vrij makkelijk te verwerken is. Een deel van de bouwers zal daarom niet een gespecialiseerde opleiding behoeven. Dit maakt het ook makkelijker om mensen zonder of met een niet-passende opleiding in te zetten.
De bouw van de panelen en het op maat zagen van de balken voor het framewerk gebeurt allemaal in de werkplaats. Daarna worden de elementen vervoerd naar de bouwplaats en daar in elkaar gezet.
Er zijn vloer-, dak- en wandpanelen. Alle drie zijn die min of meer op dezelfde wijze geproduceerd, met gebruik van dezelfde materialen. In de vloerpanelen zijn doorvoerbuizen verwerkt waardoor de elektriciteitsdraden getrokken kunnen worden. Deze buizen worden bij de koppeling van meerdere modules aan elkaar, ook gekoppeld. Water en afvoer gaan onder de grond door en de hiertoe benodigde leidingen zullen ter plaatse door de vloerpanelen worden getrokken. Hier is nog een extra voordeel van de deze panelen zichtbaar: er valt makkelijk een doorgang in te maken. Boren en zelfs zagen is geen probleem.
.
Verder zullen we gebruik maken van de nieuwste technieken op het gebied van domotica en vooral zoveel mogelijk draadloze apparatuur gebruiken, waardoor diverse kabels niet meer nodig zijn.
Omdat een huis uit modules bestaat met de wandpanelen die allemaal dezelfde maten hebben en makkelijk weer te verwijderen zijn, kan een modificatie van een huis ook vrij makkelijk geschieden. Een extra slaapkamer kan bijvoorbeeld gerealiseerd worden door een extra module aan het huis te koppelen. Een van de originele wandpanelen in het huis kan dan zo nodig vervangen worden door een ander paneel, bijvoorbeeld een paneel met een binnendeur. Verder is het een kwestie van koppelen, de elektriciteit doortrekken en klaar is de verbouwing.
Een woning stap voor stap
1. Plaats het dragende frame
2. Plaats de vloerdelen
3. Plaats de binnen- en buiten muren in het frame
4. Plaats het dak en eventuele extra vloerdelen buiten
5. Later toch meer ruimte nodig? Voeg extra modules toe!
De financiën
Hoeveel een module zal kosten weten we nog niet exact. We verwachten dat door de gebruikte materialen, de simpele bouwwijze en hopelijk de lokale productie, de kosten lager of vergelijkbaar zullen zijn met andere aardbevingsbestendige, duurzame en energiezuinige woningen.
Onze inkomsten zullen bestaan uit de verkoop van het concept of van de woningen zelf. Dit laatste in samenwerking met een of meer partners.
.
Onze huidige kosten zijn laag: tot nu toe hebben we alleen de eigen tijd er in gestoken. Nu staan we voor de fase dat het concept geconcretiseerd zal moeten worden en een proefmodel gebouwd moet worden. We hopen daarover in gesprek te raken met geïnteresseerde partijen.
De toekomst
Vooreerst zullen we het concept verder – in samenspraak met geïnteresseerde partijen – uitwerken. In 2019 willen we een eerste proefmodule realiseren. Deze willen we testen op alle eigenschappen die eerder genoemd zijn. De benodigde modificaties willen we eveneens in 2019 doorvoeren. Tegelijkertijd willen we in Groningen in gesprek gaan met de relevante stakeholders op dit gebied en willen we onderzoeken of het mogelijk is een lokale werkplaats te realiseren in Groningen.
In 2020 willen we de eerste huizen bouwen. Na 2020 willen we vervolgens onderzoeken of ons product ook aantrekkelijk is voor andere gebieden in Nederland of daarbuiten. In 2024 willen we een middelgrote onderneming opgezet hebben, of daar deel van uit maken.